Müziği ve filmleriyle, bir toplumun aynası olarak: Ferdi Tayfur / Through His Music and Films, a Mirror of Society: Ferdi Tayfur

Mustafa Avci: “Damar” kabul edilebilecek parçalar yapmıştır

https://www.litrossanat.com/muzik/muzigi-ve-filmleriyle-bir-toplumun-aynasi-olarak-ferdi-tayfur

Ferdi Tayfur Türkiye’de popüler müziğin önemli türlerinden biri olan arabesk müziğin en çok dinlenen öncülerinden biriydi. Ferdi Tayfur ismi, özellikle 90’lı yıllarla birlikte Orhan Gencebay, Müslüm Gürses ve İbrahim Tatlıses ile birlikte arabeskin “dört babası” olarak öne çıktı. Gürses ve Tatlıses’ten farklı olarak Ferdi Tayfur, Gencebay’la birlikte bu dörtlünün söz yazarı ve besteci kanadında yer alır. Tayfur’u bu açıdan Gencebay’la kıyaslarsak, Gencebay’ın solo albümlerinde başka şairlerden güfte aldığını görsek de onun neredeyse hiçbir zaman başka bestecilerden beste aldığını görmeyiz. Ferdi Tayfur bu konuda Gencebay kadar katı olmamış ve Mustafa Sayan, Özer Şenay, Suat Sayın ve Cengiz Tekin başta olmak üzere 30’un üstünde farklı besteciyle ve söz yazarıyla çalışmıştır. Bununla birlikte hit olan şarkılarının büyük çoğunluğunun kendi yazdığı şarkılardan oluşması da önemli bir noktadır. Bir şarkıcının kendi şarkılarını yapması o icracıya oldukça önemli bir avantaj sağlayabilir zira insan kendi tavrına ve sesine daha uygun şarkılar yapabilir. Tayfur’u ilginç kılan özelliklerden birisi, şüphesiz ki Adanalı olması. Adana, Türkiye müzik piyasasına hemen her türde oldukça önemli müzisyenler yetiştirmiş bir şehir. Adana’yı müzik açısından bu kadar önemli kılan sebeplerin özel olarak araştırılması lazım. Fakat yine de Adana’nın çok önemli bir merkez olmasının ve kozmopolit yapısının önemi büyüktür diyebiliriz. Kozmopolit yapısının kaynakları arasında çok kültürlü bir yapıya sahip olması, konum itibariyle bir geçiş noktasında bulunması ve ayrıca dış göçler yoluyla farklı kültürlerin etkilerine açık olması sayılabilir. Adana ve Ferdi Tayfur demişken, bir başka önemli müzisyen ve gazelhan Şadan Adanalı’yı ve onun Ferdi Tayfur icrasına olan etkisini hatırlamak lazım. Her ne kadar gazel okuduğu kayıtlar Tayfur’un diskografisinin özellikle ilk dönemlerinde daha sık olsa da genel olarak Tayfur’un icrasının ekstatik kuvveti gazel tavrına olan yatkınlığında yatar. Ferdi Tayfur, gazel tavrını oluşturan bileşenler arasından; iç çekmeyi ve ağlayarak okuyuşu çok daha abartarak kullanmayı tercih etmiştir. Bu bazı dinleyiciler için dinlenilmesi zor gelebilecek duygusal bir yoğunluk anlamına gelse de pek çok dinleyici bu okuyuştan derinden etkilenmiştir. Tayfur, Gencebay’a göre daha sade, hatta yer yer türkü gibi melodiler yazmış, fakat ondan daha ağlak ve incinebilir bir duygulanımla okuduğu için olsa gerek daha “damar” kabul edilebilecek parçalar yapmıştır.